Vorige week was ik aan het invallen in een peutergroep. Ik werkte met Xandra*, een pm-er die al zeker 35 jaar in het vak zit. Ze was veel aan het klagen dat vroeger alles beter was, en over het feit dat de GGD tegen haar had gezegd dat ze geen kinderen aan mocht raken. Ook klaagde ze dat er al 3 collega’s in 1 jaar waren begonnen en binnen een maand weer weg waren gegaan, waardoor de groep wel erg op haar schouders rust.
Natuurlijk vond ik dat vervelend voor haar. En kinderen niet aan mogen raken? Wat zou de GGD daarmee hebben bedoeld? Het is toch juist fijn voor de jongste kinderen om goede aanraakmomenten te hebben? De meeste kinderen hebben daar juist behoefte aan. Dus ik ben een beetje extra gaan observeren of ik iets kon zien. Wie weet kon ik haar daarmee helpen?
Hulp is echter iets wat ik niet zomaar mag geven zonder toestemming. Als mijn collega (of een kind) daar niet voor open staat, moet ik dat dus ook niet zomaar geven. Niemand zit toch te wachten op ongevraagd advies?
Toen de kinderen er allemaal waren leerde ik ze een beetje kennen via ‘spel’. Met 2 kinderen zat ik samen op de grond met auto’s die van een huisje afreden. Toen we daar met veel plezier mee bezig waren, om en om lieten we een auto van het dak afrijden, kwam Xandra er ineens aan, en ze haalde het huisje en de auto’s weg. Ze zei: “Nee, hier mogen de kinderen niet op de grond spelen hoor, hier moet ik kunnen lopen.”
Ik verbaasde me over de abrupte spelonderbreking in een voor mij prima gedeelte om even op de grond te spelen. We zaten naast een raam en in mijn ogen juist niet in het loopgedeelte?
En zo ging dat de hele ochtend door. Telkens weer corrigeerde Xandra de kinderen op van alles en nog wat, wat vooral met haar regels te maken had, maar zeker niet alleen met veiligheid of (verkeerd) gedrag van de kinderen. De hele ochtend bepaalde zij wat de kinderen moesten doen. Zo zag ik dat 2 kinderen zich ontzettend verveelden na een kwartier verplicht met boerderijdieren spelen, maar Xandra stuurde ze telkens weer terug naar de dieren als ze wegliepen naar iets anders. Doordat ze alles in de gaten hield en tegelijk ook een nieuwe speelhoek aan het inrichten was straalde ze een constante ‘drukte’ uit. In mijn ogen duidelijk ADHD gedrag, maar daar heb ik haar niet over horen spreken. We viel ze bijna languit, met hete thee in haar handen, toen ze 3 dingen tegelijk wilde doen…
Net voor het buitenspelen aten we nog even een cracker. Eén meisje at niet zo snel, maar zat heerlijk te smikkelen van haar cracker. Je zag haar gewoon genieten van het eten. “Eet is even door Carla, we zitten op jou te wachten en willen naar buiten!”, snauwde Xandra tegen haar. Ze stoorde zich gelukkig niet aan de vrouw en bleef lekker genieten van haar cracker. Nog geen minuut later staat Xandra ineens op, pakt de cracker uit de handen van het meisje, en gooit ‘m zo in de prullenbak. “Zo”, zei ze, “Dan kunnen we nu naar buiten toe”. Het meisje was zich rot geschrokken, maar accepteerde zonder mokken het gedrag van Xandra en liep mee naar de jassen. Ik dacht op dat moment: Als dat mij als kind was overkomen was ik in tranen uitgebarsten. Welke les leert Carla en de andere kinderen hiervan? Dat lijkt mij toch niet de juiste les die je als pm-er wil geven?
Buiten begon ze mij af en toe ook zo direct te benaderen en daar ben ik niet blij mee, want ik ben een collega. Ik zei daarom af en toe zinnen zoals: “Als je vind dat ik het niet goed doe, had je dat vooraf even duidelijk kunnen maken.” en “De kinderen moeten wel erg veel hè? Geef je ze wel voldoende autonomie?” Ook probeerde ik een stagiaire die er ook bij was aan te geven dat je zoveel kan leren van gedrag. Ook als je het niet met de pm-er eens bent… Ik hoop dat de hint aankwam. 😁
Ik kwam er dus in de loop van de ochtend achter dat de GGD het dus goed had gezien. Wat Xandra deed was namelijk geen juiste aanraking, maar telkens als de kinderen iets niet goed deden in haar ogen, greep ze dat kind vast en corrigeerde ze dat fysiek. Natuurlijk doe ik dat ook wel eens als een kind bijvoorbeeld bijna valt van een tafel. Maar bij alles? Nee, natuurlijk niet. Zo ontneem je alle autonomie van het kind. Tevens laat je zo voor mij zien dat je totaal geen gevoel hebt voor kinderen, en dus niet sensitief responsief bent. Dat zijn dus al 2 heel belangrijke eigenschappen die een goede pm-er in mijn ogen wel moet hebben.
Ik had haar graag willen coachen, maar zoals ik al schreef moet een collega daar wel voor open staan. En dat stond ze niet. Ik zou nooit langer met haar samen kunnen werken. Zou dat misschien de reden zijn dat er al 3 collega’s zijn opgestapt? Eén zo’n eigen-wijze (te?) sturende collega? Dat kan ik na 1 ochtend natuurlijk niet zeggen, maar ik ga daar nooit meer naar terug als collega pm-er. En dat zeg ik echt niet snel hoor.
Natuurlijk genoot ik ook van het mee mogen spelen met de kinderen en natuurlijk zat mijn gedrag in de allergie van Xandra, wat haar sturende gedrag misschien nog meer versterkte. Xandra zit namelijk vooral sturend op ‘zo hoort het’, terwijl ik vooral kijk naar ‘wat heeft deze groep kinderen nodig en hoe kan ik ze dat bieden in een veilige omgeving?’ Mijn manier is in elk geval rustiger, want het vraagt een ‘kijkende’ en ‘onderzoekende’ houding, in plaats van de hele tijd alles maar regelen en zelf doen.
Werk jij ook wel eens met een Xandra? En wat vind jij daarvan? We zijn allemaal anders en ik zag ook een collega naar haar opkijken, vanwege haar ervaring en juist omdat ze zoveel stuurt en controleert. Veel mensen vinden het juist fijn als iemand anders alles bepaalt. Zelf ben ik meer een samenwerker en tevens houd ik ervan te kijken naar hoe mijn eigen gedrag het gedrag van kinderen beïnvloedt. Vaak kijk ik dus even in de ‘spiegel’ als ik iets vind van het gedrag van kinderen… en dat zag ik Xandra ook niet doen, vandaar dat zij in mijn allergie zat.
En die allergie is van mij… 😉
*De namen in dit verhaal zijn niet de echte namen van de betrokken personen.